දැක්ම සහ අරමුණු
- ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ලොව පුරා මානව සංහතියේ අධ්‍යාත්මික පුනර්ජීවනයට දායක වීම සඳහා විශ්ව නිකේතන් සියලු ජීවීන් කෙරෙහි මෛත්‍රිය පෙරදැරිව, බුදුන්ගේ විශ්වීය ඉගැන්වීම් ඉගෙනීම, ඉගැන්වීම සහ ප්‍රායෝගිකව පුරුදු කිරීම ප්‍රවර්ධනය කිරීම.
- අන්තර් ආගමික, අන්තර් ඇදහිලි, ජනවාර්ගික, අන්තර් දේශපාලනමය සහ අන්තර් රාජ්ය්මය අවබෝධය ප්‍රවර්ධනය කිරීම.
- සාමය ගොඩනැගීම, අර්බුදවලදී මැදිහත් වීම සහ අවිහිංසාවාදී ආරවුල් විසඳීම සම්බන්ධ කටයුතු හා ක්‍රියාකාරකම් සඳහා සාම සාධක හමුදාවක් පුහුණු කිරීම.
- ලෝකයේ සෑම ප්‍රජාවකම සාමය හා යුක්තියේ පදනම ලෙස මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය කිරීම තහවුරු කිරීම. එය අන්තර්- ආගමික, අන්තර් වාර්ගික, අන්තර්- දේශපාලන සහ අන්තර් – රාජ්‍යමය අවබෝධය ප්‍රවර්ධනය කරයි.
- ප්‍රජාවන් සහ ආගමික නිකායන් අතර අන්‍යොන්‍ය අවබෝධය සහ මිත්‍රශීලි බව ප්‍රවර්ධනය කරන ක්‍රියාවන්ට අනුග්‍රහය දැක්වීම.
- යම් රටක හෝ ජාතීන් අතර ප්‍රජාවන් තුළ පැන නගින ආරවුල් විසඳීම සඳහා නිර්පාක්ෂී පදනමක් සැලසීම.
සාර ධර්ම
සත්‍යය
කාලාම සූත්‍රයේ බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාරා ඇත්තේ, මෙය මා පවසන නිසා හෝ මගේ ගුරුවරයා මෙය පැවසූ නිසා හෝ එය පෙළපොතේ ඇති නිසා හෝ පිළිනොගන්නා ලෙසයි. මෙය නිවැරදි දෙය යැයි ඔබේ සිත නොකියන්නේ නම් කිසිවක් විශ්වාස නොකරන්න. වැදගත්ම දෙය නම් තමන්ගේම උත්සාහයෙන් සත්‍යය සෙවීමයි. සත්‍යය සෙවීම සෑම මනුෂ්‍යයෙකුම පිළිපැදිය යුතු ප්‍රතිපත්තියක් විය යුතුය.
අවිහිංසාව
සත්‍යය අවිහිංසාව සමඟ සමීපව බැඳී පවතී. උදේ සිට සවස දක්වා මුළු දවසම අන් අයට ප්‍රචණ්ඩත්වය ගෙන දෙන කිසිදු සිතුවිල්ලක් ඔබ තුළ ඇති නොවිය යුතුය. සෙසු මිනිසුන්ට හිංසනය පනවන වචනයක්වත් කථා නොකරන්න. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, අප විසින් වැළකිය යුතු වචන හතරක් තිබේ. අසත්‍යය කතා නොකිරීම, කේලාම් නොකීම, නිෂ්ඵල ඕපාදූප කීමෙන් වැළකීම හා අපවාදාත්මක හෝ පරුෂ කතාවලින් වැළකීම යන මේවාය. ඒ සියල්ල ප්‍රචන්ඩත්වයේ අංගයන් ය. එසේම කිසිම ජීවියෙකුට හානිකර වූ ක්‍රියාවක් නොකළ යුතුයි.
ආත්මහරණය
මිනිසා විසින් සත්‍යය සහ අවිහිංසාව අනුගමනය කරන විට, මම හා මම වෙමි සංකල්පද මමත්වයද සෙමෙන් අතුරුදහන් වීමට පටන් ගනී. මමත්වය නැති බව මූලධර්මයක් වූ විට, මෙම ‘මම’ නම් සාධකය මිත්‍යාවක් බව අපට වැටහෙනු ඇත. මම, මම වෙමි, මාගේ යැයි සිතමින් අපි රැවටිය යුතු නැත.
සත්‍යය, අවිහිංසාව, ආත්මහරණය යන මූලධර්ම තුන අපට පුරුදු කළ හැකි නම් එයින් අදහස් වන්නේ අපේ සංස්කෘතිය තුළ අප ඉගෙන ගත් වෙනත් බොහෝ මූලධර්ම මෙම මාතෘකා තුන යටතට ඇතුළත් කළ හැකි බවයි.
උදාහරණ වශයෙන්:
දස රාජ ධර්ම
දාන: ත්‍යාගශීලිත්වය, ශීල: සදාචාරය, පටිච්චාග: පරිත්‍යාගයන්, අජ්ජව: අවංකකම, මද්දව: කරුණාව හෝ මෘදුබව, තප: ඉන්ද්‍රිය සංවරය සහ පුරුදු අල්පේච්ඡතාව, අක්කෝධ: ද්වේෂ නැති, අවිහිංසා, ඛන්තිථ ඉවසීම , අවිරෝධථ විරුද්ධ නොවීම සහ සතුරු නොවීම.
දස පරමිතා:
පුණ්‍ය පරිපූර්ණත්වය (දාන පාරමී) – සදාචාරයේ පරිපූර්ණත්වය (සීල පාරමී) – අත්හැරීමේ පරිපූර්ණත්වය (නෙක්ඛම්ම පාරමී) – ප්‍රඥාවෙන් පරිපූර්ණත්වය (පඤ්ඤා පාරමී) – උත්සාහයේ පරිපූර්ණත්වය (විරිය පාරමී) – ඉවසීමේ පරිපූර්ණත්වය (ඛන්ති පාරමී) – සත්‍යතාවේ පරිපූර්ණත්වය (සක්කා පාරමී) – විසර්ජනයේ පරිපූර්ණත්වය (අදිට්ඨාන පාරමී) මෛත්‍රීය කරුණාවේ පරිපූර්ණත්වය (මෙත්තා පාරමී) – සමානාත්මතාවයෙන් (උපෙක්ඛා පාරමී)-
සතර බ්‍රහ්ම විහාර:
මෙත්තා, කරුණා, මුදිතා හා උපෙක්ඛා
සතර සංග්‍රහ වස්තු:
දාන, ප්‍රිය වචන, අර්ථචර්යා, සමානාත්මතා
සතර සති පට්ඨානය:
කාය, වේදනා, චිත්තවේගීය තත්වයන් සහ ධර්මතා ගැඹුරින් මෙනෙහි කිරීම.
චර්යා ධර්ම සංග්‍රහය
විශ්ව නික්තනයේ දී අපි මෙසේ පිළිපදිමු.
- ආර්ය නිශ්ශබ්ද තාවය පිළිපදින්න
- සතියෙන් සෑම පියවරක්ම ගන්න
- සෑම වචනයක්ම දැනුවත්ව කතා කරන්න
- සෑම සිතුවිල්ලක් දෙසම සිහියෙන් බැලීමට ඉගෙන ගන්න
- ගොඩනැගිලි සහ පරිශ්‍රමයන් පිරිසිදුව තබා ගන්න
- පරිසරය පිරිසිදුව තබා ගන්න
- සියලු ශාකයන් ජීවීන් ලෙස රැකබලා ගන්න
- දුම්පානය, මධ්‍යසාර භාවිතය සහ මාංශ සහිත ආහාර ගැනීමෙන් වළකින්න
අපි වැළකෙමු.
- විශ්ව නිකේතන් පරිශ්‍රය තුළට ආයුධ ගෙන යාමෙන් වළකින්න./li>
- අපතේ යාම වැළැක්වීම සඳහා නිසි සැලකිල්ලෙන් ජලය සහ විදුලිය භාවිත කරන්න
- සුදු වතින් සැරසී සිටින්න
- පාවහන් භාවිතා නොකරන්න
- සෑම විටම කාමර සහ වැසිකිළි පිරිසිදුව තබා ගන්න
- පුද්ගලික භාවිතයෙන් පසු පිඟන් කෝප්ප හා හැඳි ගෑරුප්පු සෝදා තබන්න.
- අවට පරිසරය පිරිසිදුව තබා ගන්න